گیله مرد میگفت : قبل از تولد و برای بدنیا اومدن ؛ خودمون رو در دریایی از آب قرار میدیم
بعد از تولد و برای زندگی، در اقیانوسی از هوا
و با مردن ، در میان خروارها خاک ...
امیدوارم این چرخه رو با آتش تکمیل نکنیم.
خدایا پناه بر تو از این دنیای پر از هوا
خدایا در این سفر پر بلا ، آب و باد و خاک را تحمل کرده ام ؛ از آتش به تو پناه می برم .
خدایا من یک مسافرم ...
ربنا آتنا فی الدنیا حسنه و فی الاخره حسنه و قنا عذاب النار

وقتی موضوع رو فهمیدم خیلی تعجب کردم ...
به گیله مرد گفتم : آخه فلانی چرا !
سری به تاسف تکون داد و گفت : دوست من چرا تعجب میکنی ؟! شیطان به دنبال آدم کج و کوله که سرتاپاش گناه و تقصیره که راه نمیوفته ! اتفاقاً دنبال آدمهای راست و درسته !

وقتی مغرورت کرد که آدم خیلی مومنی هستی و بهتر از تو دیگه وجود نداره ،

وقتی چند تا تعریف از اینور و اونور شنیدی و خودتو باد کردی ،

وقتی فقط عیب دیگران رو دیدی و از خودت غافل شدی ،

وقتی دو تا التماس دعا شنیدی و فکر کردی خبریه ،

در واقع خودت خبر نداری که سر سفره ی شیطان نشستی و سرنوشتی مثل برصیصای عابد و بلعم باعورا رو داری برای خودت مینویسی ...
به گیله مرد گفتم : راست گفتی ؛ دزد به آدمی میزنه که ثروت هنگفتی داره و چه ثروتی بالاتر از ایمان ...

گیله مرد میگفت :

رد شدن یا ردّ شدن،

هر دو بدست ماست ...

ولی اینجا تصمیم میگیریم

که در آنجا با پل چه کنیم ...

در جایی که:

ردّ شدن برابر است با رد نشدن ؛

و ردّ نشدن برابر است با رد شدن .

خدایا کمک کن؛

قبول شوم و رد شوم [از پل ]

گیله مرد میگفت : نداشته ها و تنهایی های کوچک با چیزها و آدمهای کوچک پر میشوند ؛

نداشته ها و تنهایی های خیلی خیلی خیلی بزرگ ، فقط با خدا ...

مهم نیست در این زمین خاکی چقدر تنها باشیم و چقدر حرفهایمان برای دیگران غیر قابل فهم باشد و وقت انسانها برایمان کم ...

شکر که خدا هست و او جبران تمام دلتنگی ها و مرهم تمام زخمهاست ...

هر وقت دلت خواست ، مهمانش کن در بهترین جایی که او می پسندد ، در قلبت ...

و به دستان خالی ات نگاه نکن ، تو فقط خانه ی دلت را برایش نگهدار ، اسباب پذیرایی با اوست ...

محرم چند سال پیش بود؛ داشتیم از مسجد برمی گشتیم که از گیله مرد پرسیدم : گیله مرد؛ چطور میشه فهمید که عزاداری هامون مورد قبول بوده یا اینکه نبوده ؟

گفت : خیلی ساده ست، اگر مورد قبول واقع شده باشه دور خیلی از محرمات رو خط میکشیم و میشیم یک آدم دیگه و اگر این اتفاق افتاد و رعایت خیلی از مسایل رو کردیم میشه گفت که اون اتفاق خوب افتاده ...

راست میگفت .

ای عاشقان ... ؛ عشق حسین علیه السلام کیمیاست ...

#تقویم #گیلکی، گاه‌شماری باستانی مردمان کوهستان‌های گیلان و مازندران است که به نام‌های گاهشماری گالشی، گاهشماری دیلمی و گاهشماری گیلان باستان نیز معروف است. این تقویم، از گاه‌شماری‌های خورشیدی‌ست که در میان گیلک‌زبانان کوهستان‌های گیلان و غرب مازندران (گالش) رایج بوده‌است و البته برخی از پژوهشگران معتقدند که این تقویم در میان گیلک‌زبانان جلگه‌نشین (گیله‌مرد) نیز رایج بوده‌است.[۱]
نوروز ما
از ۱۷ مرداد شمسی هجری آغاز می‌شود و تا ۱۵ شهریور ادامه دارد. این ماه و روز اول آن، آغاز سال دیلمی است و در بزرگ‌داشت آن شعله نوروزی (نوروزِ بلnoruzəbal) می‌افروختند و جشن آغاز سال می‌گرفتند.
کورچ ما
از ۱۶ شهریور تا ۱۴ مهر ماه هجری شمسی می‌باشد. در این ماه، کوه‌نشینان کم‌کم از کوه‌ساران سربلند به سوی جلگه‌ها سرازیر می‌شوند.
اریه ما
از ۱۵ مهرماه تا ۱۴ آبان هجری شمسی.
تیر ما
از ۱۵ آبان تا ۱۴ آذر طول می‌کشد
موردال ما
۱۵ آذر تا ۱۴ دی ماه هجری شمسی. کوه‌نشینان، لاشه گوسفند و گاو را مردال گویند.
شریر ما
۱۵ دی تا ۱۴ بهمن هجری شمسی.
امیر ما
۱۵ بهمن تا ۱۴ اسفند. به معنی نمیرماه، یا جاودان یا مهرماه دیلمی است. شانزدهم این ماه، امیر ِ مای هشت و هشت، یعنی ۱۶ مهرماه است که همان مهرگان معروف می‌باشد.
آوَل ما
از ۱۵ اسفند تا ۱۵ فروردین هجری شمسی (چون اسفندماه در سال‌شماری هجری شمسی ۲۹ روزه‌است) طول می‌کشد.
سیا ما
از ۲۱ فروردین تا ۱۹ اردیبهشت هجری شمسی.
دیا ما
از ۲۰ اردیبهشت تا ۱۸ خرداد ماه هجری شمسی.
ورفًنه ما
از ۱۹ خرداد تا ۱۷ تیر ماه هجری شمسی. ماهی که برف نمی‌آید، اوج گرما.
اسفندار ما
۱۸ تیر تا ۱۶ مرداد ماه هجری شمسی.

منبع : گاه‌شماری گیلانی. مسعود پورهادی. نشر ایلیا

#شیون #فومنی #گیلکی
اَمی ماران گیلکی دوعا کونید
گیلانِ لبظ خودایا صدا کونید
خوشانِ جی جاکی دستانِ ذرهَ
گیله تجربه مرهَ دوا کونید
دوشمنا نفرین و دوستانا دوعا
گوشت و ناخوناَ اَجور سیوا کونید
دمبتو ابریدی آسمان جیر
عروسهِ گریه مرهَ عزا کونید
پسرِه ... دُخترِه ... خانه مرداکهِ
خوشانِ جانَ ذرهَ فیدا کونید
نیشینید پینیک پاره سر تنایی
مرداکِ نیم تنه یاَ قبا کونید
عینهو بسوخته کوسر آدمان
هفت ساله کهنه جورفاَ پا کونید
فچمید وقتی کی آب واغوشتنهِ
آسمان کمراَ دولا کونید
همه تاَ سرده زمستان شبانهِ
موشاَ نقل میانی پیچا کونید
دیهاتِ کل کچلانَ اوسانید
نقلِ من ئی چکِ پادشا کونید
وختی که جوان اونه شین جاهیله
همساده کورکی یاَ کدخودا کونید
آفتابِ زال درون بج بنی وخت
فکر مشهد ذکر کربلا کونید
غریبهَ وقتی دینید بی کس و پوشت
بمیرم یادِ ایمام رضا کونید
نیبه هیچّی اوشانهِ ویرجا اویر
حقاَ حق گید ناحقا نیگا کونید
وختی دیلخور ج سال و زمانه اید
هاَچینهِ هیچّی ر کارِها کونید
دوکونید ئیشکورِ خوردهَ طبجَه
من نانم کو چشم اَمرهَ پا کونید
هرّه پیش وختی هوا خوشی کونهِ
کیشکاناَ دانه دهید بلا کونید
اُردیک وشلختاناَ هولی هولی
ئیشمارید ئی تا ئی تا بجا کونید
تا اَمی جنگلاَ اَربادار دره
غوله چمیایاَ دوشاب پلا کونید
اَمی ماران همه روز زندگی
مرگاَ رخشن گیریدی فنا کونید
دوتا پا دارید دوتام قرضاَ کنید
خانه کاروبارا روبرا کونید
روزی صدبار میریدی زندهَ بیدی
خوشانِ دیناَ اَجور ادا کونید
آشنا غورصه بیگانه دردسر
خوشاناَ صدجوری مبتلا کونید
نیشینید نماز سر روبه خودا
شیونم آخر پسر دوعا کونید
---------------------------------------------------------------------------------------------------
برگردان فارسی
مادران ما

مادرانمان به لهجه ی گیلکی دعا می کنند
و خدا را بهمان لهجه صدا می کنند
زخمهای دستانش را با تجارب
داروی گیاهی دوا می کنند

دشمن را نفرین و دوست را دعا
اینگونه گوشت را از ناخن جدا می کنند

در زیر آسمان ابر دلگرفته اند
گریه هایشان عروسی را عزا می کنند

بخاطر پسر و دختر و مرد خانه ی خود
جان شیرینشان را فدا می کنند
بر سر وصله پاره دوزی که تنهائی می نشینند
قبای مردخانه را کلاه می کنند
همچون آدمهای کوه نشین قحطی دیده
جوراب کهنه ی هفت ساله را بپا می کنند

بگاهی که برای برداشتن آب از چاه خم می شوند
کمر آسمان را میشکنند

به گیله مرد میگم : دوره زمونه ی بدی شده ، تا زنده ای هیشکی قدر تو رو نمی دونه ... آدم باید بمیره تا عزیز بشه ...

با لبخند میگه : غصه نخور ، یک روز ما هم عزیز میشیم ...

حتماً حتماً حتماً تا آخر بَخَنید…
یادم میاد یه شب خوابیده بودم…..خسته و داغون و لهیده بودم
همچین که گرمِ گرمِ خواب بود چشام…..یهو خیال کردم یکی کرد صِدام
صدا کی بود؟ چی بود؟ چی شد؟ کجا رفت…..تمام فکر و ذکر من، دنبال آن صدا رفت
نزدیک اومد جلوی چشمم ایستاد…..نگاه من به سر و وضعش افتاد
نه غول، نه اژدها، نه دیو زرد بود…..صاحب آن صدا، یه گیله مرد بود
لباس های محلی قشنگمون تنش بود…..عطر برنج و چایی رو شلوار و پیرهنش بود
آخ که چقدر صداش قشنگ و گرم بود…..دلم واسه زبان خوب مادری چه تنگ بود
بهش نگاه کردم و گفتم: سلام…..میشه به من بگید من الآن کجام؟
دستُ بلند کرد، یه قاپاس زد به من…..گفت: گیلکی، ره، گیلکی گب بزن!
تی اصلیت، تَره فراموش نِبه…..امی زبان مادری نیمیره، خاموش نِبه
تا دورَ بوستی تو از اَن حوالی…..میگی مَرا تی گب نمیشه حالی؟!
تی زاکَ یاد دیهی لَهجه ی فارسی…..هَسَ بوبوست، گیلکی بی کلاسی؟
نسل جدید در اَمی مورد چی گِه؟…..آیندگانِ هویت پس چی به؟
چرِه باید کاری کودن اشتباه؟…..تا ببه گیلکِ اسالت تباه؟
هَ خاک گیلان اَمی پئر و ماره…..گیلکی هم اَمی پیله برآره
برار مگر برآره از بین َبره؟…..به عاقبت فکر بوکودی، هی زره؟
یه روزی که گیلکی از بین بشه…..جواب آینده یَ پس کی دِهِه؟
زبان گیلکی می افتخاره…..از اَمی تاریخ ایتا یادگاره
تاریخی که ُپر از دلاوران بو…..میرزا کوچک، ایران قهرمان بو
شیون اَمی شاعرِ شاعران بو…..محمود نامجو، پیله پهلوان بو
شوت زئی، سیروس جه میان میدان…..هَلَ هَل ِ شادی شوئی تا آسمان
زیست شناسی پئرِه، َامی دوکتور بهزاد…..اَشان روح، همه دانه شادِ شاد
گیلان هَ امروزم ایسه پر غرور…..چره َهسَ باید بیشیم راهِ دور؟
سمیعی و رضا و اکبرزاده…..نمونه کم نیه، خیلی زیاده
صبح به، اگر نام َببَرم، تک تَکَ…..اوشان که سر بولند کونید گیلکَ
اوشان که گیلکانه افتخارید…..مایه عزتِ اَمی دیارید
تو هم بیا باهم همه دست به دست…..اَمی گیلانَ چاکونیم بی شکست
بیا اَمی زبانَ حُرمت َبنیم…..کوجی زاکانَ گیلکی یاد َبدیم
حفظ بوکونیم اصالت و فرهنگه…..اَ نسلِ رِه َننیم اَ لکه ننگه
فردا زاکان نیگید اَمی پئر و مار…..هیچی جه تاریخ َننَئید یادگار
با هم اراده بوکونیم چه راحت…..دینگ دینگ دینگ… صدای زنگ ساعت
پریدم از خواب، نه نه نه! ویریشتم…..می تختِ رو ایپچه ذره بینیشتم
اَنه گبان می دیل رو بینیشته…..حسابِ ساعت

صلی الله علیک یا اباعبدالله الحسین

صلی الله علیک یا اباعبدالله الحسین

صلی الله علیک یا اباعبدالله الحسین

جملات زیبا گیله مرد

گیله مرد میگفت :

برای زنده باد شدن باید سعی کنیم زنده یاد شویم ،

با نامی نیک که از افکار ، رفتار و اعمالی نیک سرچشمه می گیرد ...

و چه زیبا گفته سعدی علیه الرحمه :

سعدیا مرد نکونام نمیرد هرگز

مرده آنست که نامش به نکویی نبرند ...

اگر صادقانه و با محبتی قلبی و دلسوزانه انجام نشه ؛

اگر مودبانه و از راه درستش و از طریق اهلش انجام نشه ...

حتی اگر همه ی اینها باشه ولی با ظرافت خاص خودش انجام نشه،

درست برعکسش نتیجه میده و میشه :

نهی از معروف و امر به منکر ...

بقول گیله مرد که میگفت : امر به معروف و نهی از منکر اینقدر مهم و ظریفه که گاهی دو امام دست در دست هم میدن تا وضوی پیرمردی رو اصلاح کنند ...

رفعت و عظمت مقام حضرت موسی علیه السلام بر همه آشکاره ؛ ولی آیا کسی هست که " داستان موسی و شبان " اش رو نشنیده باشه ...

گیله مرد میگفت : از بهترین چیزها هم میشه بدترین استفاده ها رو داشت ؛

میشه نفس کشید و زنده موند ،

میشه زنگ زد و از بین رفت ؛

اکسیژن همون اکسیژنه ولی خوب یا بد بودنش

بستگی به تو داره که چه استفاده ای میخوای ازش بکنی ...

از گیله مرد پرسیدم : علت ترس از تاریکی چیه ...

تاملی کرد و گفت : زمانی از تاریکی میترسیم که تنها باشیم درسته ؟

گفتم : خب بله ...

ادامه داد و گفت : هر کاری که ما انجام میدیم لقمه ای برای کشور وجوده ...

اگر کینه به دل بگیریم غذای شتر درون ،

اگر با زبونمون نیش و کنایه به این و اون بزنیم غذای مار درون ؛

اگر صرفا به فکر خور و خواب و شهوت باشیم غذای گاو درون ؛

اگر تعقل نکنیم و جهالت پیشه کنیم غذای خر درون ؛

اگر مسخره و استهزای دیگران رو تفریح خودمون قرار بدیم غذای میمون درون ،

اگر به ناحق خشم بگیریم و عصبانی باشیم به دل بگیریم غذای گرگ درون ،

اگر مکر و حیله کنیم غذای روباه درون رو تامین می کنیم .

و فقط و فقط اگر بفکر خدا باشیم و بخاطر او کار خوب انجام بدیم غذای فرشته درون رو تامین کردیم ...

در مورد سوالی که پرسیدی باید گفت : کاری که تنهایی با ما میکنه اینه که ما رو به پیله درون و به مملکت وجودی که ساختیم فرو میبره ، فکر میکنی با دیدن اینهمه حیوان وحشی که با دیدن مون به سمت ما حمله ور میشن و ندیدن اون فرشته ی دوست داشتنی چه حسی باید بهمون دست بده ...

بله دیدن چهره واقعی خودمونه که ما رو میترسونه ...

راستی از چشم برزخی چیزی شنیدی ؟

گیله مرد میگفت : بار سنگینی که رو بخوای جابجا کنی ، اگر از تحمل و توانت خارج باشه ، کسی یا کسانی رو برای کمک صدا می کنی ...

اما عجیبه که برخی زیر بار بسیار سنگین برخی مسایل به ظاهر غیر قابل حل زندگی در حال خرد و له شدن هستند ولی درخواست مشورت یا کمکی هم به کسی نمیدن ...

نه از خدا میخوان و نه از بنده خدا ...

بله مواقعی تو زندگی هست که دستها باید برای درخواست کمک بلند بشن و حرفی روی زبان جاری بشه ، قبل از اینکه ...